Людзі - галоўны скарб зямлі беларускай: для сярэд. шк. узросту / склад. А.І. Левіціна. - Мінск: Беларусь, 2021. - 128 с.: іл. - (Вялікая энцыклапедыя маленькага прафесара).
Выданне знаёміць чытачоў з беларусамі, якія шмат зрабілі для таго, каб імя нашай бацькаўшчыны горда гучала ва ўсім свеце. Сярод іх славутыя асветнікі, пісьменнікі, вучоныя, спартсмены, мастакі, дзеячы тэатра і кіно, а таксама касманаўты - выхадцы з Беларусі.
Беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар, заснавальнік беларускага і ўсходнеславянскага кнігавыдання, асветнік-гуманіст, мысліцель, пісьменнік, перакладчык, вучоны - медык.
Нарадзіўся ў сям'і заможнага купца ў Полацку. Верагодна, там атрымаў першапачатковую адукацыю. У 1504 г. паступіў у Кракаўскі ўніверсітэт, дзе атрымаў ступень бакалаўра, у 1512 г. у Падуанскім універсітэце атрымаў ступень доктара медыцыны. 6 жніўня 1517 г. у Празе выдаў першую друкаваную беларускую кнігу - "Псалтыр", таксама надрукаваў кірыліцай 23 кнігі Бібліі пад агульным загалоўкам "Бивлия руска, выложена доктором Франциском Скориною из славного града Полоцька, богу ко чти и людем посполитым к доброму научению".
Доўгі час сярод лінгвістаў вялася дыскусія пра мову, на якую ён пераклаў кнігі: на беларускую рэдакцыю царкоўнаславянскай мовы ці на царкоўны стыль старабеларускай мовы. Беларускія лінгвісты прыйшлі да высновы, што мова перакладаў Бібліі Ф.Скарыны - гэта беларуская рэдакцыя царкоўнаславянскай мовы. Кнігі, адметныя мастацкім, гравюрным, арнаментальным упрыгажэннем, шрыфтам і іншымі кампанентамі выдавецкага майстэрства, былі арыентаваны на ўсе слаі беларускага грамадства (практычны памер і наяўнасць каментарыяў да тэксту). Выдавецкая дзейнасць асветніка зрабіла вялікі ўплыў на развіццё духоўнай культуры Беларусі і Украіны, стымулявала ўзнікненне кнігадрукавання ў Маскоўскай Русі.
https://youtu.be/ZQuBKUCIYro - Францыск Скарына: чытаючы гравюры / Запіскі на полях
Ф.Скарына з'яўляецца адным з найвыдатнейшых гістарычных дзеячаў Беларусі. Яго вобраз асэнсаваны ў творчасці М.Багдановіча, Р.Барадуліна, П.Броўкі, Г.Бураўкіна, Н.Гілевіча, А.Дудара, А.Канапельскі, У.Караткевіча, Ю.Касцюка, А.Петрашкевіча, М.Танка і інш.
У гонар кнігавыдаўца зацверджаны вышэйшыя ўзнагароды краіны - медаль і ордэн Францыска Скарыны. Яго імя носіць Гомельскі ўніверсітэт, арганізацыі і аб'екты; іменем асветніка названы вуліцы ў Віцебску, Мінску, Нясвіжу, Оршы, Полацку, Слуцку і інш. У гонар Ф.Скарыны ў розных краінах усталяваны помнікі, зроблены скульптурныя і жывапісныя выявы. Яго іменем названы астэроід № 3283 Солнечнай сістэмы.
https://vkvideo.ru/video-44570930_456254934?ref_domain=yastatic.net - Францыск Скарына. Беларусь 1.
Жыццё і дзейнасць Ф.Скарыны вывучае комплексная навуковая дысцыпліна - скарыназнаўства. У 2019 г. у выдавецтве "Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі" выпушчана персанальная энцыклапедыя "Францыск Скарына".
